Czym są planogramy i jak wspierają sprzedaż?

Planogram to graficzne odwzorowanie przestrzeni sprzedażowej w sklepie, które obejmuje jego kompleksowe wyposażenie, czyli regały oraz znajdujące się na nich produkty. Zawiera dokładne informacje na temat asortymentu oraz rozmieszczenia towarów. Co istotne, jest tworzony na podstawie danych uzyskanych w oparciu o skrupulatne badania i testy. Nie opiera się zatem na wyobrażeniach tworzących je osób, ale na przeprowadzonych analizach, dzięki czemu jest tak skuteczny.
Planogram półki bądź całego sklepu występuje w formie wizualnego rysunku albo diagramu. Służy do celów optymalizacji asortymentu i ekspozycji, zwykle podczas projektowania systemów zarządzania kategoriami produktów. Planogram sklepu pokazuje nie tylko to, gdzie konkretnie (w którym dziale) znajduje się dany produkt, ale też pozwala zlokalizować konkretną półkę z owym towarem.
Z planogramów zazwyczaj korzystają sieci handlowe. Dzięki nim mogą one zaplanować jednolity układ we wszystkich punktach i zapewnić spójność wizualną w placówkach. To również rozwiązanie wykorzystywane przez producentów. W ten sposób mogą oni zaoferować sieciom handlowym rekomendowany przez siebie układ towarów, zapewnić odpowiedni przepływ produktów zgodnie z własną wizją i strategią, a także tworzyć spójność dla dostarczanych towarów oraz kategorii produktowych.

Planogramy są tworzone dla konkretnych obiektów lub sieci handlowych. Główne różnice pomiędzy planogramami wynikają głównie z wielkości sklepu i programów używanych do ich opracowania. Profesjonalne tworzenie planogramów wymaga wykorzystania specjalistycznego oprogramowania do projektowania powierzchni handlowej, choć niektóre sklepy stosują mniej zaawansowane narzędzia, w tym np. zwykły arkusz Excela.
Jak zrobić planogram? Przygotowując go, warto pamiętać o kilku najważniejszych zasadach. Dotyczą one zarówno dużych, jak i niewielkich sklepów. Przede wszystkim więc trzeba mieć na uwadze, że liniowe ułożenie produktów na półkach sprawdzi się lepiej w przypadku małych przestrzeni handlowych. W dużych lokalach skuteczniejszym, a przez to bardziej polecanym rozwiązaniem jest ułożenie blokowe. Produkty jednej marki powinny znajdować się blisko siebie – w poziomie lub pionie. Jeśli zatem dany producent wypuścił np. trzy płyny do mycia naczyń, to należy je umieścić na półce obok siebie.
Przemyślany planogram sklepu zakłada też umieszczenie produktów szybko zbywalnych na niższych półkach ekspozycji, w przeciwieństwie do towarów wolno rotujących – te powinny znajdować się wyżej, np. na wysokości wzroku klienta. Produkty na półkach warto ustawić od największego do najmniejszego, zaczynając od lewej strony. Według badań klienci „czytają” bowiem sklepowe półki tak jak książki, czyli od lewej do prawej. Warto się zatem kierować tą zasadą, aby zwiększyć skuteczność sprzedaży wybranych produktów.

Należy pamiętać, że stworzenie planogramu nie powinno być jednorazowym, ale regularnym działaniem. Warto bowiem systematycznie analizować wyniki sprzedażowe i dokonywać zmian optymalizacyjnych służących ich zwiększeniu. Tworząc planogramy, dobrze jest stosować się do paru zasad pozwalających na osiągnięcie lepszych efektów mniejszym kosztem. Przede wszystkim więc warto zacząć od prostych rozwiązań. Nie zaleca się wdrażania na początek zbyt skomplikowanych procesów, a także procesów, których nie będzie można utrzymać. Może się to skończyć bowiem frustracją pracowników, zamiast przynieść wymierne rezultaty.
Dobrze również poświęcić nieco czasu na przeszkolenie pracowników w kwestii planogramów: wyjaśnić, jakie są zalety planogramów, jak wykorzystać planogramy w sklepie i dlaczego w ogóle warto to zrobić. Dzięki temu pracownicy dowiedzą się, jaki jest sens stosowania tego rozwiązania, co pozwoli uprzedzić ewentualną krytykę.
Przy tworzeniu planogramów warto też skorzystać z wiedzy i doświadczenia pracowników. Na przykład, dobrze jest zlecić osobie odpowiedzialnej za sprzedaż w konkretnym dziale w sklepie przygotowanie części planogramu dotyczącej właśnie owych regałów. Doświadczenie i wiedza takich pracowników okazują się bardzo cenne i często wnoszą wiele wartościowych informacji do opracowanych planogramów. Zadania tego rodzaju mogą przynieść nie tylko korzyści sprzedażowe, ale też rozwinąć u pracowników kierownicze umiejętności.

Tworzenie planogramów może przynieść firmie mnóstwo korzyści. Najważniejsze zalety planogramów to przede wszystkim skuteczne wykorzystanie powierzchni wystawienniczej oraz wsparcie identyfikacji marki dzięki spójnemu wyglądowi punktów sprzedaży wchodzących w skład jednej sieci. Planogramy stanowią jedne z najlepszych metod planowania, wdrażania, komunikowania oraz utrzymywania strategii merchandisingowej w obiektach handlowych. Służą do przekazywania zatwierdzonej strategii merchandisingu dla konkretnych kategorii, co sprzyja zwiększeniu rentowności i sprzedaży dzięki rotacji produktów na półkach.
Ponadto narzędzia te pozwalają zmaksymalizować marżę uzyskiwaną w poszczególnych kategoriach bądź od różnych dostawców. Umożliwiają tworzenie optymalnych planów rozmieszczenia towaru zarówno pod względem wygody korzystania przez klientów, jak i biznesowo-sprzedażowych. Planogram półki służy też optymalizacji zapasów i sprzedaży konkretnego rodzaju produktów w placówce handlowej. Dzięki niemu możliwe jest ustalenie odpowiedniej ilości miejsca w sklepie na konkretne kategorie towarów oraz przyporządkowanie właściwej lokalizacji dla danego asortymentu. Rozwiązanie to sprzyja ponadto zachowaniu porządku w lokalu.